Cipher aid

Waldemar Januszczak met zijn visie op de antieke wereld overtuigde mij dat schrifttekens een evolutie doormaken. Die verloopt echter zo langzaam dat een voorstel om andere schrifttekens te gebruiken door de meesten wordt weggehoond. Er is een club in Nederland die de taal exact fonetisch wil maken. Ik herinner mij de reactie van Jules Deelder: “Mijn God! Got met een ‘t’.” Toch zijn we een heel eind gekomen sinds de Egyptische hiëroglyfen. Voor cijfers geldt hetzelfde. Stel dat een astronoom de afstanden in het heelal zou moeten weergeven in Romeinse cijfers. Soms als een onpraktische weergave gaat knellen, hangt er een verandering in de lucht. Ik geloof dat het zover is. De cipher aid is een gedurfd, en in de ogen van menigeen absurd voorstel om getallen simpeler weer te geven.

Telefoonnummers, bankrekeningnummers, sofinummers, creditcardnummers, e.a. worden alsmaar langer. Ook bij het gebruik van computers hebben wij steeds meer met nummers te maken. Een toenemend aantal nummers zijn toegangscodes die geheim moeten blijven en dus niet overal genoteerd mogen worden. Daarom vertaalt de cipher aid getallen in korte woorden. Onze hersenen zijn erop getraind om woorden te onthouden. Getallen in Arabische cijfers onthoud ik vaak niet maar in ciphertaal wel.

We nemen een willekeurig getal, bijv. 48271015. Dan nemen we de cipher aid en schuiven dit getal uit, zodat het verschijnt in rode cijfers. Altijd links beginnen. In de vakjes eronder verschijnt nu het woord: ‘koidoboubi’. Dat is alles. Omgekeerd kun je de letters ook uitschuiven en het getal uitlezen. Na verloop van tijd heb je de cipher aid niet meer nodig om te coderen en decoderen. Dan doe je het uit het blote hoofd, want de cipher aid berust maar op één gegeven, namelijk een rijtje getallen met corresponderende letters. Als volgt:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

b d f k l m p r t z

a ai e es i in o oi u ou

Als je een getal wilt weergeven temidden van andere schrifttekens, introduceer de ciphertaal dan met een sterretje (spreek uit: ‘ster’) en sluit er zonodig mee af. En een getal met een oneven aantal cijfers eindigt met een losse medeklinker. Voeg er dan het betekenisloze achtervoegsel ‘un’ aan toe om de uitspraak mogelijk te maken.

De medeklinkers en klinkercombinaties zijn niet willekeurig gekozen want ze moeten ook in de Engelse taal bruikbaar zijn. En klinkers in het Engels zijn een ramp. Er zijn teveel manieren waarop ze kunnen worden uitgesproken. Daarom definieer ik hier de Engelse uitspraak:

A …………. past, last, bar

AI …………. rain, main, plain

E ………… meter, semen, review

ES ………… west, best, lest

I ………… bike, strike, mice

IN ………... win, sin, begin

O ………... mode, doze, cone

OI ………... voice, choice, moist

U ……….. rude, nude, plural

OU ……...... loud, house, sound

UN ……...... fun, sun, run

In onze taal gebruik je vanzelfsprekend geen Engelse versie. Maar de ciphertaal kan geen succes worden als er geen Engelse versie bestaat.